Pracownik pod wpływem alkoholu, to nie tylko problem samego pracownika, ale także zakładu pracy, który niejednokrotnie musi zmierzyć się z taką sytuacją.
Obowiązkiem pracownika jest stawienie się w pracy w stanie zdolnym do wykonywania pracy. Co jednak w przypadku, gdy pracownik stawia się do pracy w stanie budzącym wątpliwości. Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz.2277 z późn. zm.) w art. 17 nadaje kierownikowi zakładu pracy lub osobie przez niego upoważnionej uprawnienie do niedopuszczenia pracownika do pracy, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się w pracy w stanie po spożyciu alkoholu lub jeżeli spożywał alkohol w trakcie wykonywania obowiązków służbowych.
Uzasadnione podejrzenie i decyzja o niedopuszczeniu do pracy, o której podstawach pracownik jest informowany może skutkować dwojakim scenariuszem wydarzeń.
Pracownik przyznając rację pracodawcy nie przystępuje do pracy, a pracodawca podejmuje dalsze decyzje co do konsekwencji nietrzeźwości pracownika w pracy, to jeden scenariusz.
W drugim, pracownik może zaprzeczać temu, że jest pod wpływem alkoholu lub w stanie po spożyciu i konieczna jest weryfikacja tej kwestii.
Uzasadnione podejrzenie o nietrzeźwość pracownika zachodzi w momencie zaobserwowania „dziwnego” zachowania pracownika (często da się to zachowanie odróżnić od „normalego”, trzeźwego zachowania pracownika), bełkotliwej mowy, chwiejnego poruszania się, rozdrażnienia lub ospałości. Wszystkie powyższe okoliczności wymagają nie tylko od przełożonego, ale i od innych pracowników podjęcia działania zmierzającego do weryfikacji stanu pracownika.
Sam pracodawca nie może przeprowadzić badania pracownika alkomatem na okoliczność zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. Może natomiast wezwać uprawniony organ – policję – do przeprowadzenia badania. Pracownik także może poprosić o przeprowadzenie badania, jeżeli chce udowodnić swoją trzeźwość. Badanie alkomatem może zostać przeprowadzone u pracodawcy, badanie trzeźwości z krwi lub moczu wymaga bądź wezwania osoby ze stosownymi uprawnieniami bądź udania się do odpowiedniej placówki medycznej.
Uprawnienia kierownika zakładu pracy wynikają nie tylko z ustawy o wychowaniu w trzeźwości, ale także z przepisów odnoszących się do bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy bowiem pamiętać o tym, że alkohol jest czynnikiem w znacznym stopniu zwiększającym liczbę wypadków przy pracy, a kwestie odszkodowawcze powstające na tym tle nie należą do łatwych i oczywistych.
Zwrócić uwagę należy również na fakt, iż w świetle przepisów Kodeksu pracy świadczenie przez pracownika pracy w stanie nietrzeźwości w pewnych okolicznościach może być uznane za bezprawne i zawinione, a w konsekwencji kwalifikowane jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych. Taka kwalifikacja zachowania pracownika przez pracodawcę może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie natychmiastowym.
Opracowanie:
Mec. Małgorzata Żabińska, Mec. Anna Durbas